สั้นๆ นะครับไม่อยากเล่ามาก แต่ถ้ามีโอกาสก็หาดู ก็อาจจะชอบเหมือนเรา 🙂
สำหรับคนที่อยากรู้จักงานของอิงมาร์ เบิร์กแมน (Ingmar Bergman) ผู้กำกับภาพยนตร์ที่ตลอดชีวิตของเขาคือการอยู่อย่างสันโดษกับสิ่งเดียวที่มีความหมายในสายตาของเขา… ภาพยนตร์ นี่คือสารคดีที่สรุปไว้ได้ครบถ้วนและมีรายละเอียดที่น่าสนใจเต็มไปหมดเลย
เราได้เห็นผู้กำกับรุ่นถัดมาในหนัง เราได้เห็นอากัปกิริยาของเอลีฮันโดร อินาร์ริตู, ลาร์ส ฟอน เตรียร์, แคลร์ เดนิส, วู้ดดี้ แอลเล็น และอีกหลายๆ คนที่ทั้งตื่นเต้นราวกับเด็กไปดิสนีย์แลนด์ และที่ซึมซับความถมึงทึงแกมหดหู่ของสถานที่ได้ดีเกินกว่าคนอื่นๆ เราได้เห็นนักแสดงหลายคนพูดถึงหนังเรื่องต่างๆ ด้วยความทึ่งจนเราตื่นเต้นตาม
เรื่องหนึ่งที่ตื่นเต้นมากระหว่างการดูคือผมเพิ่งรู้ว่านี่ไม่ใช่ปฏิกิริยาเฉพาะคน แต่ใครๆ ก็รู้สึกแบบเดียวกัน… เช่นเรื่อง Persona ที่เราได้ดู ตอนแรกผมคิดว่าเรารู้สึกไปเองว่าหนังมันช่างเรียบง่ายแต่ใช้พลังได้รุนแรงอะไรเช่นนี้ แต่มันกลับกลายเป็นว่าคนทั้งโลกรู้สึกแบบเดียวกับเรา… นี่คือความรู้สึกตื่นเต้นมากๆ พอเราได้ฟังคนในเรื่องเล่าเกี่ยวกับหนังเรื่องนี้ในหนัง และได้เห็นฉากบางฉากจากมัน
เหลือเชื่อ ที่คำว่าภาษาสากลในหนังนั้นมันเป็นเรื่องที่ไม่ได้ผิวเผินอย่างที่เราเคยทำหรือพูดอีกต่อไป มันมีน้ำหนักจนเราต้องเคารพเลยทีเดียว
ส่วนดีที่สุดของหนังสารคดีเรื่องนี้ขอยกให้กับคำพูดของผู้กำกับคนหนึ่งในเรื่อง ที่ได้เปลี่ยนทรรศนะเกี่ยวกับการดูหนังของเราไปอย่างสิ้นเชิงเลย ชอบมากและกินใจมาก เพราะตลอดเวลาที่ผ่านมาเรามองผิดไปอย่างที่เขาว่าจริงๆ
เขาพูดถึงสองประเด็นด้วยกัน
1. “เมื่อคุณไปดูหนัง อย่าเสียเวลาบ่นบ้าผิดหวังเพราะหาไอเดียใหม่ๆ ในเรื่องไม่เจอ… มันไม่มีอะไรใหม่อีกแล้ว! หนังมันทำกันไปหมดทุกแนวแล้ว สิ่งที่เราจะได้เสพจากการไปดูหนังคือการจัดเรียง (execution) มันออกมาของผู้กำกับแต่ละคนซึ่งจะแตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง นั่นต่างหากคือเหตุผลของการไปดูหนัง…”
2. “ตัวแปรที่สำคัญที่สุดสำหรับหนัง คือ คนดูแต่ละคน… มันคือประสบการณ์ที่เราหรือเขาได้รับกลับบ้านไป มันคือห้วงเวลา ณ วันนั้น ว่าเรานั่งดูอยู่ที่ไหน? ไปดูกับใคร? แล้ววันนั้นเราตีความมันว่าอย่างไร มันคือเรื่องของคุณ ณ ตอนนั้นเลย…” นั่นจึงเป็นสาเหตุที่เราจะดูหนังเรื่องเดียวกันแต่คิดคนละอย่างได้ หากเราอยู่ในบริบทที่ต่างกันไม่ว่าจะด้วยเวลา สถานที่ วุฒิภาวะ อารมณ์ หรือแม้แต่สภาพร่างกาย
ไม่แปลกใจที่อิงมาร์ เบิร์กแมน กลายเป็นที่เคารพของคนมากมาย เขาเข้าใจเวทีแห่งนี้อย่างลึกซึ้ง ลึกล้ำกว่าเราผู้เป็นเพียงนักวิจารณ์ปากเปราะคนหนึ่งเท่านั้น…
จำได้ว่ามีหลายช็อตที่ซีนสั้นๆ ในหนังเรื่องต่างๆ ของเบิร์กแมนถูกเอามาขึ้นจอให้ดู จนเราต้องหลับตา เพราะว่าเราไม่ได้อยากซึมซับมันครึ่งๆ กลางๆ แบบนี้ ถ้าจะดูเราจะขอดูทั้งเรื่อง และที่มันเจ๋งมากๆ คือตอนนี้เรารู้ชื่อเรื่องทั้งหมดที่อยากดู พร้อมทั้งลำดับและเหตุผลในการดูมันอย่างครบถ้วนจากหนังเรื่องนี้แล้ว
ที่กลัวอันต่อไป คือกลัวตัวเองจะเลิกดูหนังไม่ได้อีกต่อไปแล้วนี่สิ 🙂